نام این پارچه از خاستگاه آن گرفته شده است. دمشق همان داماسک میباشد که محل تولید اولیه پارچههای داماسک بوده است. شهر دمشق در مسیر جاده ابریشم قرار دارد، به همین دلیل دمشق در گذشته شهری بزرگ و فعال در زمینه تجارت بوده که نقش مهمی در تولید پارچههای داماس داشته است.
در ابتدا پارچههای داماسک به صورت تک رنگ، مواج، اطلسوار و براق تولید میشدند. پس از آن از دو رنگ برای جلوه دادن به پارچه استفاده شد، این دو رنگ به طور معمول رنگهای مکمل یا متضاد هم بودند. پس از آن رنگهای طلایی و رنگارنگ نیز به آن اضافه شد و زیبایی این پارچه را دو چندان کرد.
پارچه داماسک چیست؟
پارچه داماس یا داماسک از الگوهای تو در تو و معمولاً به صورت دو رو تهیه میشود. این پارچه ممکن است الگوهایی داشته باشد که از هر دو طرف کاملاً مشخص باشند و یا الگوهایی که از یک طرف واضح و از طرف دیگر با شفافیت کمتر دیده شوند. داماسک به دلیل زیبایی و طرحهای خاصش، ارزش بسیار بالایی دارد.
به دلیل نوع خاص این پارچه، بافت آن با الگوهای پیچیده، به وسیله ماشینآلات مدرن نساجی امکانپذیر است. در گذشته این پارچهها تنها از ابریشم تولید میشدند و پس از آن از پنبه و پشم نیز در تولید داماسک استفاده شد.
در گذشته اروپای غربی فاقد صنعت پرورش کرم ابریشم بود، و این صنعت در قاره آسیا رواج داشت، بنابراین پارچههای داماسک در اروپا یک کالای لوکس و اشرافی محسوب میشدند. اما امروزه از نخهای مصنوعی مثل پلیاستر نیز در تولید این پارچهها استفاده میشود.
ویژگیهای پارچه داماسک
پارچه داماسک دارای ویژگیهای خاصی است که آن را از سایر پارچهها متمایز میکند:
– الگو: این پارچه به دلیل الگوی خاصی که برای بافت دارد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این الگو سبب شده که پارچه از هر دو طرف قابل استفاده باشد.
– درخشش: پارچه داماسک با استفاده از تکنیکهای بافت ساتن تولید میشود. به همین دلیل دارای ظاهری درخشان و براق است.
– ضخیم و سنگین: این پارچه از چندین لایه نخ بافته میشود که علاوه بر افزایش ضخامت آن، سبب محکمتر شدن بافت پارچه نیز میشود. همین عامل سبب شده تا داماسک به تنهایی ایستایی خوبی داشته باشد. به همین دلیل استفاده از داماسک برای کالاهای خانگی، گزینه خوبی میباشد.
– مقاومت بالا: ضخامت این پارچه مقاومت آن را نیز بالاتر برده است. به همین دلیل برای مصارفی که استفادههای مکرر و زیادی از آن میشود (مانند روکش مبلمان)، پارچه مناسب و مقاومی است. همچنین تا حدودی در مقابل آب نیز مقاوم است.
انواع پارچه داماس
به طور معمول پارچه داماسک را بر اساس مواد سازنده آن تقسیمبندی میکنند. در ادامه انواع این پارچه شرح داده خواهند شد:
– داماسک ابریشمی: سالیان دراز ابریشم، تنها نخی بود که برای تولید پارچه داماسک از آن استفاده میشد. داماسک ابریشمی نرمترین و با کیفیتترین نوع این پارچه است که همین ویژگیها سبب گران بودن این نوع از داماسک نسبت به انواع دیگر شده است.
– داماسک مصنوعی: این پارچه با نخهای مصنوعی ساخت دست بشر تولید میشود. علت این امر در دسترس بودن این مواد برای همه و ارزانتر شدن محصول تولید شده است.
– داماسک پنبهای: از پنبه و کتان نیز برای تولید پارچههای داماسک استفاده شده است. اما تولید این پارچه با این مواد هرگز کیفیت و محبوبیت داماسک ابریشمی را به دست نیاورد.
– داماسک پشمی: پشم نیز یکی دیگر از مادههای اولیه به کار رفته برای تولید داماسک محسوب میشود که تا مدتها توجه دنیای مد را به خود جلب کرده بود.
– داماسک توییل: این پارچه را با هرکدام از مواد اولیهای که در بالا ذکر شد، میتوان بافت. تنها نحوه بافت آن متفاوت است که سبب میشود ظاهر این پارچه شبیه پارچه توییل شود.
کاربرد پارچه داماس
محبوبیت پارچههای داماسک به قدری زیاد است که از آن در تولید بسیاری از منسوجات استفاده میشود. تنها دنیای مد و پوشاک نیست که از طرحهای این پارچه بهره برده است؛ بلکه در بسیاری از تزئینات دیگر از طرحهای داماسک استفاده شده است.
پوشاک
استفاده از این پارچه برای لباسهای روزمره مناسب نیست. از این پارچه بیشتر برای تهیه لباسهای رسمی، لباسهای شب، کاپشنها و به طور کلی لباسهای شق و رق استفاده میشود.
اکسسوری
از داماسک ابریشمی برای تولید اکسسوریهایی که در تماس با بدن هستند، مثل شال گردن، استفاده میشود و از از داماسک مصنوعی برای تهیه اکسسوریهایی مانند چمدان و کیف، استفاده میشود.
دکوراسیون
طرحهای این پارچه به قدری جذاب است که از آن برای دوخت پرده، روکش مبلمان، کوسن، روکش نیمکتهای خانگی و حتی بافت قالیچههای سبک استفاده میشود.
شبه داماسک
از طرحهای این پارچه برای کالاهای غیرمنسوج مانند کاغذ دیواری، جا عینکی، کیف لبتاپ، کاور گوشی تلفن همراه استفاده شده است. به طوری که طرحهای آن کاملاً مطابق پارچههای داماسک است.
قیمت پارچه داماسک
قیمت پارچه داماسک را عوامل زیر تعیین میکنند:
– نوع پارچه مورد استفاده: ابریشم، پنبه، پلیاستر به ترتیب گرانترین تا ارزانترین پارچهها هستند. به طور کلی پارچههایی که از مواد ارگانیک ساخته میشوند، هزینه بالاتری دارند.
– تعداد رنگ: پارچههای داماسک تک رنگ ارزانتر از پارچههایی هستند که از چند رنگ و طرح در آن استفاده شده است.
– کیفیت بافت: بافت پارچههای داماسک به روش سنتی، فرایندی زمانبر و سخت است. اما پارچههایی که به روش سنتی بافته میشوند در مقابل پارچههای بافت ماشین، قیمت بالاتری دارند؛ چرا که هنر دست بافنده در آن هویداست.