مختصر در مورد پارچه ترمه

ترمه بافی در صنعت بافندگی و هنرهای دستی ایران از ارزش والایی برخوردار است. این پارچه در شهرهای مختلف ایران بافته می‌شود، که مشهورترین آن ها از لحاظ تنوع نقش و کیفیت، ترمه یزد و اصفهان است. در این مقاله با این پارچه و انواع آن آشنا خواهیم شد.

تاریخچه پارچه ترمه

آغاز ترمه بافی در ایران متعلق به اوایل دوره صفویه است. همچنین زرتشتیان از پارچه ترمه برای دوخت شلوار، لباس های سنتی و مراسم خود استفاده می‌کردند. این پارچه دارای طرح‌ها و نقش و نگارهای خاص است.

در دوران شاه عباس صفوی، ترمه بافی بسیار پیشرفت کرد. این هنر در ایران وخارج از کشور مشهور شد و درنهایت ترمه به یک محصول صادراتی تبدیل شد.

پارچه‌های ترمه دارای نقش های گوناگونی ازجمله بته جقه ( طرح سرو خمیده به معنی فروتنی است، که نشانه ایران و ایرانیان می باشد) ، بته خرقه، گل های شاه عباسی، شاخ گوزنی، راه راه، بته سروی وبته بادامی است. همانطور که می دانیم بته یا بوته به دسته ای برگ گفته می‌شود، که ساده‌ترین شکل یکی از این برگ‌ها شبیه یک برگ دندانه‌دار است. با گذشت زمان اشکال مختلف این بوته به وجود آمد که دارای اسامی خاصی مانند بوته ترمه‌ای (کاج متوسط)، بوته خرقه‌ای (کاج بزرگ)، بوته بادامی (کاج بادامی شکل) و غیره، هستند.

پارچه ترمه چیست؟

پارچه ترمه که پارچه‌ای لطیف و زیباست از پشم و ابریشم تولید می‌گردد. البته به دلیل اینکه پشم سفید به راحتی با هر رنگی رنگ آمیزی می‌شود، در تهیه این پارچه کاربرد بیشتری دارد. تار و پود این پارچه در دوسری است که پود در پشت پارچه به صورت متراکم قرار دارد و روی پارچه نرم و لطیف است.

روش تشخیص ترمه مرغوب

یکی از بهترین روش های تشخیص ترمه مرغوب توجه به نوع نخ استفاده شده در بافت پارچه است. پارچه ترمه‌ای که تار و پود آن از ابریشم، کرک و نخ باشد دارای ارزش و مرغوبیت بالایی است.

دومین روش برای تشخیص این مرغوبیت، تعداد رنگ استفاده شده در پارچه است که هرچه تعداد این رنگ بیشتر باشد ارزش بالاتری دارد.

سومین روش، توجه به تراکم ترمه است که هرچه تراکم بافت آن بالاتر باشد، کیفیت بهتر و ظاهر زیباتری دارد.

علاوه براین‌ها نوع دوخت و طرح استفاده شده در پارچه نیز ملاک دیگری در میزان کیفیت ترمه است.

انواع پارچه ترمه

پارچه ترمه و ترمه ایرانی و کشمیری دارای انواع گوناگونی است، که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

1) ترمه اصل

طرح‌ها بر روی این پارچه با سرمه اصل (سیم نقره با روکش آب طلا)، سرمه دوزی می‌شوند و از نظر قیمتی دارای ارزش زیادی هستند.

2) ترمه پلی استر

از ویژگی‌های این پارچه می‌توان به زیبایی و ارزان قیمت بودن آن، اشاره کرد.

3) ترمه‌های ابریشمی

برای ساخت این ترمه از الیاف ابریشم در تراکم بالا و رنگ‌های متنوع بسیاری، استفاده می‌شود. به همین خاطر ترمه‌های ابریشمی دارای بهترین جنس و کیفیت هستند.

انواع ترمه های ایرانی و کشمیری

انواع پارچه‌ ترمه‌های ایرانی و کشمیری شامل شال چهار قدی ( چارقد به روسری بزرگ گفته می‌شود که ابعاد آن تقریبا 140 در 140 سانتی متر است)، شال راه راه، شال اتابکی، شال بندی، شال محرمات، شال کشمیری، شال زمردی، شال کرمان، شال امیری، شال یزدی و شال اعلا است.

درباره کاربرد پارچه ترمه

در گذشته از ترمه برای دوخت لباس اشراف و سران مملکت استفاده می‌شد اما امروزه برای تهیه انواع رومیزی، کوسن، جانماز، پارچه مبلمان و رو‌مبلی استفاده می‌شود. همچنین از این پارچه خوش نقش و نگار برای دوخت و دوز کیف و کفش مجلسی، کوله پشتی، کیف دانشجویی، پرده، روبالشتی، پشتی و روفرشی استفاده می‌شود. در صنف تزئینات داخلی از پارچه هایی با این طرح برای پنجره ها به عنوان پرده استفاده می شود.