ادریس پلاس دنیایی از اطلاعات پارچه و پرده
پارچه تور یکی از پرکاربردترین و متنوع‌ترین پارچه‌ها محسوب می‌شود. درباره تاریخچه این پارچه روایات متفاوتی وجود دارد. تصاویری که از مراسم تدفین در مصر وجود دارد، استفاده از پارچه‌های توری را برای تزئین لباس عزاداران در آن زمان نشان می‌دهند. استفاده از تور در خاورمیانه قبل از رنسانس نیز مرسوم بوده است. در اوایل قرن پانزدهم در نقاشی‌های فلاندر و ایتالیا نیز پارچه‌های توری به چشم می‌خورند.
به همین دلیل محققان به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالاً انواع مختلف پارچه‌های توری در کشورهای مختلف استفاده می‌شده است. به عنوان مثال منشأ تور ماسوره‌بافت (روبان توری) از فلاندر (منطقه بزرگی از فرانسه و بلژیک و جنوب هلند) است و تور سوزنی به احتمال زیاد از ایتالیا می‌باشد.
در هر صورت نکته مشخص این است که تا اواسط قرن شانزدهم پارچه تور در تمام اروپا محبوبیت زیادی پیدا کرده بود و در اکثر نقاشی‌های دوره رنسانس استفاده از لباس‌های توری به چشم می‌خورد. از سال 1600 تا 1800 میلادی ایتالیا و فلاندر تولیدکنندگان اصلی پارچه‌های توری بودند و پس از آن کشور فرانسه نیز به جمع آنان اضافه شد. سپس آلمان، انگلستان و اسپانیا نیز به جمع تولیدکنندگان پارچه توری اضافه شدند اما بیشتر برای مصارف داخل کشور به تولید می‌پرداختند و سهم زیادی در صادرات آن نداشتند.
پارچه توری چیست؟
پارچه توری نوعی ظریف از پارچه است که ساختاری شبکه مانند دارد و با روش‌های متفاوتی تولید می‌شود. در گذشته پارچه‌های توری به صورت دستی بافته می‌شدند اما پس از انقلاب صنعتی در اوایل قرن نوزدهم میلادی تولید پارچه‌های توری با ماشین‌آلات خودکار، آغاز شد.
به طور معمول جنس پارچه‌های توری از نخ ابریشم یا لنین است اما گاهی برای زیبایی بخشیدن به این پارچه از نخ‌های طلایی و نقره‌ای نیز در تولید آن استفاده می‌شود. در گذشته تنها از نخ پنبه برای تولید پارچه‌های توری استفاده می‌شد اما امروزه علاوه بر موارد بالا از نخ‌های مصنوعی مانند پلی‌استر و ریون نیز در تولید این پارچه استفاده می‌شود. ظرافت و پیچیدگی‌هایی که در بافت پارچه‌های توری به کار رفته است، علت محبوبیت آن می‌باشد.
کاربرد پارچه توری
بیشترین کاربردی که پارچه‌های توری دارند، زیبایی بخشیدن به لباس‌های زنانه اعم از لباس‌های مجلسی، لباس‌های شب، لباس عروس و لباس زیر بانوان است. استفاده از تور برای دوخت دستکش‌های مجلسی زنانه، ژاکت و جوراب نیز متداول است.
البته ناگفته نماند که به ندرت یک لباس تماماً از تور دوخته می‌شود، به طور معمول از تور برای زیبایی بخشیدن در قسمتی از لباس بانوان استفاده می‌شود.
استفاده از این پارچه برای دکوراسیون منازل و برجسته کردن تزئینات خانگی نیز بسیار متداول است. از پارچه‌های توری برای دوخت دستمال سفره، زیرفنجانی، تزئینات سفره عقد و رومیزی نیز استفاده می‌شود. به کار بردن تور برای تزئین بالش، پتو، آباژور، پشه‌بند و… نیز از کاربردهای دیگر این پارچه است. دوخت پرده با تور نیز یکی از موارد مصرف فراوان این پارچه است.
انواع پارچه توری بر اساس روش بافت
پارچه‌های توری بر اساس روش بافت به سه دسته تقسیم می‌شوند:
روش سوزنی
زیباترین نوع پارچه‌های توری و زمان‌برترین آنهاست. برای دوخت آن ابتدا نخ‌های هدایت‌کننده‌ای در یک زمینه سفت می‌دوزند سپس الگوی مورد نظر را با کوک‌های ریز پر می‌کنند. امروزه ماشین‌آلات صنعتی این کار را به سادگی انجام می‌دهند؛ اما تورهای سوزنی ماشینی هیچ‌گاه به ظرافت و زیبایی تورهای سوزنی دست‌دوز نمی‌باشند.
روش ماسوره‌بافت (روبان توری)
تولیدکنندگان 20 ماسوره مختلف را با نخ پر می‌کنند و آنها را روی بالشتک متصل به دوک قرار می‌دهند تا ماسوره‌ها از دوک تغذیه کنند. سپس با استفاده از سوزن، الگوی توری دلخواه روی بالشتک ایجاد می‌شود.
روش شیمیایی
تولیدکنندگان الگوهای توری را روی پارچه‌های مقاوم به مواد شیمیایی سوزن‌دوزی می‌کنند. سپس پارچه را در حمام مواد شیمیایی غوطه‌ور می‌کنند تا پارچه زمینه حل شده و تنها تور باقی بماند. کیفیت و زیبایی این روش هرگز به پای دو روش قبلی نمی‌رسد.
انواع پارچه توری بر اساس شکل ظاهری
در دسته‌بندی دیگر انواع مختلفی از تور بر اساس شکل ظاهری و کاربرد قرار گرفته‌اند:
1- تور ساده: ساده‌ترین نوع تور که هیچ طرح خاصی ندارد و برای زیبایی بخشیدن به انواع لباس‌ها و تزئینات استفاده می‌شود. گاهی به تورهای ساده اکلیل اضافه می‌کنند تا جنبه زیبایی‌بخشی آن بیشتر شود.
2- تور دانتل: این پارچه فرانسوی، زمینه‌ای توری دارد که گل‌های برجسته ابریشمی روی آن دوخته شده است.
3- تور گیپور (ونیزی): این پارچه پس زمینه توری ندارد و فقط از موتیف‌های برجسته دوخته شده است که به شکل گل، بته جقه و یا طرح‌های دیگر می‌باشند. موتیف‌ها به وسیله نخ‌های ابریشمی کوتاه و بلند به هم متصل شده‌اند.
4- تور النکُن (Alencon): این پارچه با موتیف‌های برجسته از جنس نخ ابریشم بافته می‌شود و برای تزئین این پارچه روی آن انواع پولک، منجوق و مروارید دوخته می‌شود.
5- تور مژگان (خشک): این پارچه نوعی تور ساده است که به آن آهار زده شده و خشک می‌باشد. تنوع رنگی این تورها بسیار بالاست.
6- تور ارگانزا: پارچه‌ای سبک، درخشان و نازک است که حالت ایستایی خوبی دارد. این پارچه از الیاف مصنوعی مانند پلی استر و نایلون بافته می‌شود که همین عامل دوام آن را بالا برده است؛ ارگانزا در انواع مختلفی از طرح‌های ساده تا گلدوزی شده تولید می‌شود.
7- تور قلاب‌بافی: نخ ضخیم‌تر و محکم‌تری دارد و به وسیله قلاب در طرح‌های متنوعی از جمله آناناسی، مربعی و ایرلندی به وسیله دست بافته می‌شود.
8- تور بافتنی: کشسان‌ترین نوع تور است که منافذ زیادی دارد به همین علت به بافتنی شباهت دارد. امکان بافت این پارچه با دستگاه ممکن نیست و تنها به وسیله دست قابل بافت است.
9- تور سوزنی: تولید این پارچه فقط به وسیله نخ، سوزن و قیچی امکان‌پذیر است و به دلیل ظرافتی که دارد، گران‌ترین نوع تورها محسوب می‌شود.
10- تور نواری: یک نوار راست را تا کرده و به شکل‌های مختلف می‌دوزند سپس تور را با سوزن‌دوزی به آن اضافه می‌کنند. از این تور برای دور یقه و آستین استفاده می‌شود.
