پارچه نسوز، نوعی منسوج است که در برابر حرارت بالا و شعله مستقیم مقاوم بوده و ذوب نمیشود. این پارچهها از الیاف مصنوعی یا طبیعی با ویژگیهای خاص تولید میشوند و کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارند.
پارچه نسوز چیست؟
پارچههای نسوز موادی دارند که در برابر حرارت و آتش مقاومت بیشتری دارند. از این رو در مواردی که احتمال برخورد با حرارت یا آتش وجود دارد، استفاده میشوند. از جمله کاربردهای اصلی پارچههای نسوز میتوان به لباسهای محافظ کارگران صنعتی، پوششهای ضدآتش برای خودروها و لوازم پرسنلی در محیطهای خطرناک اشاره کرد.
این نوع پارچهها با استفاده از فناوریهای مختلفی تولید میشوند که به آنها امکان میدهد مقاومت و عملکرد خود را در برابر حرارت و آتش بهبود بخشند.
ویژگیهای پارچه غیر قابل اشتعال
مقاومت در برابر حرارت: پارچههای نسوز میتوانند در برابر دماهای بالا بدون ذوب شدن، پاره شدن یا تغییر شکل، ثبات خود را حفظ کنند. میزان مقاومت حرارتی هر نوع پارچه نسوز با توجه به جنس و ضخامت آن متفاوت است.
عایق حرارتی: پارچههای نسوز میتوانند از انتقال حرارت به محیط اطراف جلوگیری کنند. این ویژگی آنها را برای استفاده در عایقبندی و جلوگیری از هدر رفتن گرما یا نفوذ حرارت به داخل، مناسب میکند.
مقاومت در برابر شعله: این نوع پارچهها به گونهای طراحی شدهاند که در برابر شعله مستقیم آتش، مقاوم بوده و شعلهور نمیشوند.
مقاومت شیمیایی: برخی از پارچههای نسوز در برابر مواد شیمیایی خورنده نیز مقاوم هستند و میتوان از آنها در محیطهای با مواد شیمیایی خطرناک استفاده کرد.
کاربردهای گسترده پارچه های نسوز در صنایع مختلف
پارچههای نسوز، که با نامهای دیگری مانند پارچه ضد آتش، پارچه دیرسوز و یا پارچه غیرقابل اشتعال نیز شناخته میشوند، منسوجاتی هستند که در برابر حرارت بالا و شعله مستقیم ذوب نمیشوند و مقاومت بالایی در برابر آتش دارند. این پارچهها از الیاف مصنوعی یا طبیعی با ویژگیهای خاص تولید میشوند و به دلیل کاربردهای متنوعشان، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
صنایع فولاد و فلزات
- در کورهها، برای جلوگیری از ذوب شدن و پاره شدن به دلیل حرارت بالا
- در قالبهای ریختهگری، برای عایقبندی و جلوگیری از هدر رفتن گرما
- در عایقبندی تاسیسات حرارتی، مانند لولهها و دیگهای بخار
صنعت نفت و گاز
- در لباسهای محافظ آتشنشانان و کارگران پالایشگاهها و سکوهای نفتی
- در عایقبندی لولهها و مخازن حاوی مواد قابل اشتعال
- در ساخت فیلترها و صافیها برای تصفیه سیالات داغ
صنایع ساختمان
- در عایقبندی دیوارها، سقفها و دربها برای جلوگیری از گسترش آتشسوزی
- در ساخت پردههای ضد آتش و جداکنندههای دود برای مثال پرده آشپزخانه
- در عایقبندی شومینهها و دودکشها
صنعت هوافضا
- در ساخت اجزای مختلف هواپیما به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و ضربه
- در لباسهای فضانوردان برای محافظت آنها در برابر گرمای شدید و تابشهای فضایی
- در ساخت چتر نجات و بالنهای هوای گرم
پوشاک و تجهیزات ایمنی
- در لباسهای محافظ آتشنشانان و کارگران صنایع پرخطر مانند ذوب فلز و پالایشگاهها
- در ساخت دستکشها، چکمهها و کلاههای ایمنی
- در ساخت پتوهای نجات و برزنتهای ضد آتش
انواع پارچه ضد آتش
در ادامه، نمونههایی از پارچههای نسوز معرفی شدهاند.
پارچه فایبرگلاس
از الیاف شیشه نازک و انعطافپذیر ساخته شده است. پارچه فایبرگلاس در برابر حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی مقاومت خوبی دارد. عایق حرارتی و الکتریکی این پارچه مناسب است. همچنین پارچه فایبرگلاس کاربردهای متعددی در صنایع مختلف مانند نساجی، ساختمان، عایقکاری، فیلتراسیون و … دارد.
پارچه آرامید (کولار)
پارچه آرامید از الیاف آرامید مانند کولار و نومکس ساخته میشود. این پارچه در برابر حرارت، ضربه و پارگی بسیار مقاوم است. از دیگر ویژگیهای آن میتوان به ضد اشتعال و ضد دودزا بودن اشاره کرد. در لباسهای محافظ آتشنشانان، جلیقههای ضد گلوله، طنابهای نسوز و … کاربرد دارد.
پارچه نسوز فایبر کربن
این پارچه را از الیاف نازک کربن میسازند. بسیار سبک و مقاوم در برابر حرارت، کشش و مواد شیمیایی است. پارچه فایبر کربن رسانا و هادی الکتریسیته است. به علاوه در صنایع هوافضا، خودرو، ورزشی و … کاربرد دارد.
پارچه نسوز سرامیکی
پارچه نسوز سرامیکی از الیاف سرامیکی نسوز مانند سیلیکات آلومینیوم و فایبر اکسید آلومینیوم ساخته میشود. در برابر حرارت بالا، ذوب شدن و مواد شیمیایی خورنده بسیار مقاوم است. عایق حرارتی و الکتریکی خوبی است. در کورهها، دیگهای بخار، عایقکاری لولهها و … کاربرد دارد.
جمعبندی
پارچه نسوز یک نوع پارچه است که از مواد مخصوص تهیه میشود تا در برابر آتش و حرارت بسیار مقاوم باشد. این پارچهها معمولا از الیاف مقاوم مانند سیلیکون، آرامید، فایبرگلاس و یا مخلوطی از آنها ساخته میشوند.
کاربردهای پارچه نسوز بسیار گسترده است. این پارچهها به دلیل مقاومت آنها در برابر حرارت و آتش، در صنایع مختلف استفاده میشوند. به عنوان مثال، در صنایع حمل و نقل، مانند هوافضا و خودروسازی، برای عایقبندی قطعات موتورها و سیستمهای گرمایشی از پارچه نسوز استفاده میشود. همچنین، در صنایع ساختمانی برای ایجاد عایق حرارتی و ضد آتش در ساختمانها و تجهیزات ایمنی استفاده میشود.
پارچه نسوز در صنایع آتشنشانی، پوشاک محافظ، پوششهای ایمنی و حتی در لباسهای مخصوص افرادی که در معرض خطرات آتش قرار دارند، استفاده میشود. به طور کلی، پارچه نسوز با ارائه عملکرد حفاظتی بالا در برابر آتش و حرارت، نقش مهمی در ایمنی و امنیت در محیطهای مختلف ایفا میکند و به حفظ زندگی و اموال افراد کمک کرده است.