ادریس پلاس دنیایی از اطلاعات پارچه و پرده
ساتن چیزی بیش از یک پارچه نرم و براق است که اغلب برای لباس‌های فانتزی استفاده می‌شود. بافت پارچه ساتن می‌تواند انواع مختلفی از پارچه‌ها را شامل شود؛ در واقع ساتن نوعی از بافت پارچه است و به عنوان یک پارچه خاص شناخته نمی‌شود. بیشتر پارچه‌هایی که به عنوان ساتن شناخته می‌شوند، روکشی نرم و براق دارند که کاربردهای مختلفی از کیف و لباس گرفته تا اثاثیه منزل و یا دکوراسیون داخلی منازل دارند.
ساتن چیست؟
ساتن یکی از سه بافته اصلی نساجی است که در امتداد بافت ساده و جناغی قرار دارد. بافت ساتن سبب ایجاد پارچه‌ای براق، نرم و الاستیک با ریزش زیبا می‌شود. پارچه ساتن به نحوی بافته می‌شود که یک طرف آن سطح نرم و براق و طرف دیگر سطح کدرتری دارد.
خاستگاه این پارچه به شهر بندری چین به نام گوانژو در قرون وسطی برمی‌گردد. گوانژو در زبان عربی Zaitun نامیده می‌شود، به همین دلیل این پارچه ساتن نام گرفت. در آن زمان ساتن تنها از ابریشم بافته می‌شد. تولید این پارچه در چین آغاز شد سپس در امتداد جاده ابریشم حرکت کرد تا استفاده از آن در تمام خاورمیانه رواج یافت. ایتالیا اولین کشور غربی بود که در قرن دوازدهم ساتن تولید کرد و در قرن چهاردهم استفاده از ساتن در سراسر اروپا مرسوم شد. جالب است بدانید که بسیاری از مبلمان، اثاثیه و دکوراسیون داخلی کاخ ورسای با استفاده از پارچه ساتن ساخته شده‌اند.
انواع بافت ساتن
ساتن با عبور چهار نخ پود یا بیشتر، از روی یک نخ تار بافته می‌شود. برای بافت این پارچه نخ‌های تار را روی دستگاه بافندگی ثابت نگه می‌دارند و نخ‌های پود را در زیر و روی تارها می‌بافند.
ساتن از الیاف بلند و پیوسته بافته می‌شود و این پارچه با طول رشته تعریف می‌شود نه الیاف استفاده شده در آن. همانطور که اشاره شد، در قدیم ساتن را تنها از ابریشم تولید می‌کردند، اما امروزه از پلی‌استر و ابریشم مصنوعی (ریون) نیز در تولید این پارچه استفاده می‌شود. نحوه بافت ساتن انواع مختلفی دارد:
– بافت ساتن 4 بند: در این بافت 4/1 نخ پود روی سه نخ تار و سپس زیر یک نخ می‌رود. این بافت کشسانی بیشتری نسبت به بافت ساده دارد که در آن تارهای تار و پود به نسبت 1/1 از هم عبور می‌کنند.
– بافت ساتن 5 بند: این نوع بافت تقریباً مشابه بافت 4 بند است، با این تفاوت که نخ پود روی چهار نخ تار و سپس زیر یک نخ می‌رود.
– بافت ساتن 8 بند: این مدل انعطاف‌پذیرترین شکل ساتن است و برای رسیدن به این بافت، نخ پود از هفت نخ تار عبور کرده و سپس زیر یک نخ می‌رود.
ویژگی‌های پارچه ساتن
ساتن نسبت به پارچه‌های ساده انعطاف‌پذیرتر هستند و عموماً به خاطر روکش براق و جلوه زیبایی که ایجاد می‌کنند، شناخته می‌شوند. در ادامه برخی از ویژگی‌های ساتن معرفی شده است:
– براق بودن: بافت ساتن به دلیل نحوه قرارگیری نخ‌های تار و پود، یک روی براق و نرم و یک روی کدر و مات شده دارند. ساتن نرم و بسیار لوکس به نظر می‌رسد.
– ریزش زیبا: با توجه به جنس الیاف و انعطاف‌پذیری پارچه، ساتن پارچه‌ای نرم با ریزش بالاست که آن را برای دوخت لباس شب و پرده ایده‌آل کرده است.
– بادوام: از آنجایی که برای بافت ساتن از الیاف رشته‌ای بلند استفاده می‌کنند و در فرایند تولید این الیاف را بسیار محکم می‌بافند، پارچه به دست آمده از بسیاری از پارچه‌های ساده قوی‌تر است.
– مقاوم در برابر چروک: ساتن مانند بسیاری از پارچه‌ها چروک نمی‌شود و ساتن‌های ضخیم، کمتر مستعد چین و چروک هستند.
با این حال، ساتن دارای معایبی نیز می‌باشد:
– به راحتی نخ‌کش می‌شود.
– دوخت لباس با آن کمی مشکل است.
– به سرعت لک می‌شود.
انواع پارچه ساتن
ساتن بر اساس نوع الیاف به کار رفته در آن و نحوه بافت الیاف به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
– ساتن آنتیک: این نوع ساتن از نخ‌های ریسیده شده ناهموار به عنوان نخ‌های پود استفاده می‌کند و به صورت 5 بند یا 8 بند بافته می‌شود.
– ساتن بارونت: این شکل از ساتن از نخ‌های تار ابریشم مصنوعی و نخ‌های پود پنبه‌ای استفاده می‌کند و جنس بسیار براقی دارد.
– ساتن شارموز: این ساتن که از کلمه فرانسوی به معنای جذاب است، بسیار سبک وزن و نرم می‌باشد. این پارچه دارای ویژگی‌های سنتی ساتن با جلوی براق و پشت کدر است.
– ساتن پشت کرپ: ساتن پشت کرپ دو رو می‌باشد که یک طرف آن دارای روکش ساتن براق و طرف دیگر دارای بافت کرپ است.
– ساتن دوشس: ساتن دوشس یک پارچه سنگین است که محکم‌تر بوده و درخشندگی کمتری نسبت به ساتن استاندارد دارد و معمولاً به صورت تک رنگ برای دوخت انواع لباس استفاده می‌شود.
– ساتن مِسالین: این نوع از ساتن معمولاً از ابریشم یا ریون بافته می‌شود، بسیار سبک است و درخشندگی بالایی دارد.
– پلی‌ساتین: ترکیب نام پلی‌استر و ساتن این نوع پارچه را تشکیل داده است، بنابراین پلی‌ساتین از الیاف پلی‌استر بافته می‌شود.
– ساتن اسلیپر: این ساتن پارچه‌ای محکم و با وزن متوسط است که برای اکسسوری، کفش و لباس استفاده می‌شود.
– ساتن آمریکایی: این پارچه مات بوده و وزن سنگینی دارد. بنابراین لباس ایستایی بهتر و مقاومت بالاتری دارد. از این پارچه برای دوخت انواع پوشاک مردانه و زنانه نظیر پیراهن، دامن کت، شلوار و… استفاده می‌شود.
– ساتن تافته: نسبت به انواع دیگر، آهار بیشتر و ریزش کمتری دارد؛ بنابراین برای دوخت مانتو و شومیز مناسب می‌باشد.
– ساتن کشی: مقاومت و کشسانی بالا و چروک‌پذیری کم، از خصوصیات این پارچه است.
– ساتن شیشه‌ای: در زمینه این پارچه از ژرژت حریری و برای رویه آن از ساتن استفاده شده است.
کاربرد پارچه ساتن
ساتن کاربردهای فراوانی از پوشاک و مد گرفته تا دکوراسیون خانگی دارد:
– دوخت انواع پوشاک مانند لباس شب، لباس عروس، مانتو، شومیز، کت، شلوار، کراوات و…
– در دکوراسیون منازل به عنوان پرده، رومبلی، روکش صندلی و…
– برای دوخت کالای خواب مانند ملحفه، روتختی، روبالشی و…
– برای دوخت انواع کیف و کفش مجلسی، کفش باله، دمپایی‌های لوکس و…
